Bescherm je rug : je koffer of tas dragen
Thematische artikels 25 oktober 2017

Bescherm je rug : je koffer of tas dragen

Dit is de tweede aflevering van een nieuwe reeks artikels over de preventie van rugklachten in dagdagelijkse situaties. Een algemeen artikel over rugbescherming kon u lezen in de Actuascan van maart 2017. Dat artikel kan gelezen worden als een inleiding op het onderstaande. Ook is er een video over dit thema beschikbaar op de pagina Video’s. Het artikel van deze maand gaat over het hanteren van een koffer of tas.


Welke bewegingen moet je vermijden wanneer je je koffer opneemt of draagt ?

Zoals zovele dagelijkse bewegingen kan ook het optillen van je koffer zonder eraan te denken je rug te beschermen, op termijn leiden tot een verzwakking van gewrichts- en peesstructuren in de wervelkolom en tot lagerugpijn.
Het gaat onder andere om deze bewegingen:

  • Vooroverbuigen met gestrekte benen en gebogen rug om de koffer te pakken (afbeelding 1)
  • De rug schuin houden bij het dragen ervan (afbeelding 2)
  • De rug draaien en schuin houden bij het voorttrekken van een tas op wieltjes (afbeelding 3)
  • Vooroverbuigen met gebogen rug om je tas op de achterbank van je wagen te plaatsen of om hem te pakken (afbeelding 4)

 Afbeelding 1 - voorover met gebogen rug

 Afbeelding 2 - de rug schuin houden

 Afbeelding 3 - de rug draaien en schuin houden

Afbeelding 4 - voorover met gebogen rug

Om een idee te geven : het optillen van een tas van 10 kg met gestrekte benen en een gebogen rug (weergegeven in afbeelding 1) staat gelijk aan een belasting van ongeveer 430 kg voor de onderste ruggenwervels.    

 

Je rug beschermen


De koffer optillen

We raden aan om lichtjes door de knieën te zakken en dichter bij de koffer te gaan staan door de ene voet voor de andere te plaatsen, terwijl je de natuurlijke kromming van de wervelkolom behoudt (zie dit artikel) (afbeelding 5).

Indien de koffer erg zwaar is, kan je ook op de volgende manier te werk gaan: plaats een voet aan beide zijden van de koffer om je zo verticaal mogelijk op te stellen ten opzichte van de koffer en bijgevolg het hefboomeffect zoveel mogelijk te verkleinen.

De belasting van de onderkant van de wervelkolom wordt zo teruggebracht van 430 kg naar 190 kg (afbeelding 6). Het is uiteraard altijd nuttig om de inhoud van de koffer te ontdoen van nutteloze ballast.

Ook door met een hand op de dij te steunen, kan je de belasting van de onderrug verminderen (afbeelding 7).

 Afbeelding 5 - 1 voet voor de ander, buiging door knieën, rechte rugAfbeelding 6 - voeten aan weerszijden van kofferAfbeelding 7 - steunen op dijbeen


Wandelen met je koffer in de hand

Wanneer je je verplaatst met je koffer, raden we aan dat je de schouders horizontaal houdt en het bovenlijf niet schuin naar één kant doet hellen, zeker indien de koffer zwaar is (afbeelding 8 en 9).

Het valt eveneens aan te raden om af en toe van arm te wisselen om niet steeds dezelfde rugspieren en dezelfde arm te belasten.   

 

Afbeelding 8 - het bovenlijf rechtop houden


Afbeelding 9 - vermijd overhellen van de rug


Een koffer op wieltjes voorttrekken

Het gebruik van een koffer op wieltjes kan een handig alternatief zijn om de belasting van de rug te verminderen, op voorwaarde dat je bij het voorttrekken ervan de schouders parallel met het bekken houdt om het draaien van de rug te vermijden (afbeelding 10 en 11). Een vlak terrein zonder oneffenheden of grind is daarvoor natuurlijk het beste.

Ook van belang is het op de juiste hoogte afstellen van het handvat. Dat moet iets boven de heup komen wanneer de koffer naast je staat. Het wordt dan mogelijk om de koffer lichtjes achter je aan te trekken zonder dat je zijwaarts moet buigen (afbeelding 12).

Afbeelding 10 - de rug rechtop houdenAfbeelding 11 - draaien van de rugAfbeelding 12 - de hoogte van het handvat instellen


Je koffer uit de wagen nemen

Om een koffer die op de achterbank ligt uit de wagen te nemen, is het raadzaam om met één hand te steunen op de boord van de wagen (afbeelding 13). Een andere mogelijkheid is een been achterwaarts optillen voor het evenwicht, terwijl je met één hand steunt op de bovenrand van de zetel (afbeelding 14).

Afbeelding 13 - steunen met handAfbeelding 14 - achterste been als tegengewicht


Ergonomische overwegingen

In plaats van je koffer aan de deur op de grond te zetten om bijvoorbeeld de sleutels uit je broekzak te nemen, plaats je die beter op een verhoging. Zo vermijd je dat je onnodig voorover moet buigen om de koffer te pakken na het openen van de deur. 

 Afbeelding 15 - voorovergebogen houding bij het neerzetten en optillen van de koffer en het openen van de deurAfbeelding 16 - een steunpunt gebruiken waarop je de koffer kan plaatsen terwijl je de sleutels gebruikt

Het gebruik van een rugzak is een goed alternatief. De belasting van de rug kan zo ingeperkt en beter verdeeld worden. Af te raden is het laten bungelen van de rugzak aan één schouderriem in plaats van twee, want op die manier wordt de last onevenwichtig over de rug verdeeld.

Afbeelding 17 - Een rugzak om de rugbelasting te verminderenAfbeelding 18 - Goed ingestelde schouderriemenAfbeelding 19 - vermijden om slechts één schouderriem te gebruiken

Hopelijk kan je met deze tips in het achterhoofd je werk uitvoeren op een aangename manier en met een gezonde rug !

 

Jean-Philippe DEMARET
Preventieadviseur-ergonoom
Licentiaat kinesitherapie en lichamelijke opvoeding
e-mail: jean-philippe.demaret@cohezio.be