Geluk : een competentie die je kunt ontwikkelen

Controle, doelstelling, werk, resultaat, rentabiliteit, dashboard, planning, enz. Wat heeft dat allemaal te maken met geluk ? Over geluk praten zoals over een competentie behoort ongetwijfeld niet tot de "politiek correcte" woordenschat van een onderneming. En toch ! Wat als er behalve het talent dat we tot onze beschikking hebben om te slagen in ons beroepsleven, nog een factor "geluk" bestond, die we zelf konden grijpen, uitlokken, afdwingen?

1.  Geluk is een ingesteldheid

Ons wereldbeeld is opgebouwd uit ervaringen die, indien ze zich herhalen, kunnen veranderen in echte overtuigingen. Door die overtuigingen kunnen we bestaan, ons zelfvertrouwen versterken of verzwakken, geloven dat alles mogelijk is, maar evengoed alle hoop verliezen. Op die manier zijn we in staat om zelf ons “ongeluk” aan te trekken, net zoals we in staat zijn ons succes aan te trekken. Die “wet van de aantrekkingskracht" is niet het resultaat van stom toeval of synoniem van een mogelijke passiviteit : ze kan het gevolg zijn van een ingesteldheid, een innerlijke houding. Die nodigt uit om onze blik op de gebeurtenissen die een impact op ons hebben, te veranderen en ze te zien als kansen om een andere wending te nemen. Het leven gaat niet altijd over rozen; vandaar dat het interessant is om wakker te blijven en voldoende uit te rusten om op een juiste en serene manier te leven.

Toen ik vorige zomer naar de Olympische Spelen keek, viel het me dikwijls op hoe sommige atleten die behoefte hadden om hun slagen of falen toe te schrijven aan geluk of pech. Hun prestatie kan niet worden gereduceerd tot een “gelukkig toeval”, een tijdelijk en onverwacht gunstig moment. De emoties blijdschap en droefheid zijn meer dan de uitdrukking van een ogenblik dat goed of slecht is uitgedraaid. Die atleten staan waar ze staan omdat ze hard werken aan hun droom in het leven en omdat ze al het “geluk” aan hun kant hebben geschaard.

In het beroepsleven is het niet anders. Je moet al een rasechte atleet zijn om een job in de wacht te slepen, te slagen in je carrière, harmonieuze relaties te ontwikkelen, je doelstellingen te behalen en je onderneming te ontwikkelen. Dus ja ! Zelfs in zijn vergankelijke, tijdelijke vorm kan geluk onontbeerlijk zijn voor ons om te geloven in een positieve toekomst. Maar als geluk langer aanhoudt omdat het zich uit in positieve gebeurtenissen die zich herhalen, dan is het heel goed mogelijk dat we hier te maken hebben met een echte competentie en het is aan ons die te herkennen, te accepteren en te ontwikkelen.

2.  Geluk is een manier van leven

Geluk kan worden begrepen als de mogelijkheid, de waarschijnlijkheid dat iets (vooral een gelukkige gebeurtenis) zich voordoet, op het gevaar af dat geluk wordt teruggebracht tot een "magisch moment”, een toevallige gebeurtenis, een lootje dat je koopt voor die weinig waarschijnlijke kans om de hoofdprijs te winnen.

Toch kunnen wij zelf ons geluk bepalen. Philippe Gabilliet, professor in de psychologie aan de ESCP (Parijs) en specialist op het vlak van professionele ontwikkeling, verwoordt het mooi: "Geluk zou wel eens het vermogen kunnen zijn dat bepaalde mensen hebben om in hun omgeving de goede omstandigheden te creëren waarin kansen kunnen ontstaan. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat mensen die geluk hebben, net die mensen zijn die in staat zijn de omstandigheden naar hun hand te zetten”[1].

We kunnen de gebeurtenissen in ons leven niet veranderen. Wat we wél kunnen, is ze accepteren als feiten en ze omzetten in echte kansen om bij te leren. En dat is ons geluk !

Om het geluk te kunnen hebben zelf je leven te blijven bepalen, is de enige echte vraag die je je moet stellen uiteindelijk niet "waarom overkomt mij dit ?", maar wél "wat kan ik leren uit datgene wat mij overkomt ?".

3.  De sleutels tot duurzaam geluk

Geluk ontstaat zodra je loskomt van een houding van afhankelijkheid, berusting of onderwerping. Het neemt toe wanneer je een open houding aanneemt die uitnodigt tot actie. Maar daarvoor is het goed de onderstaande tips in het achterhoofd te houden :

3.1 "Geluk helpt mensen die een doel hebben”

“Voor wie niet weet naar welke haven hij vaart, bestaat geen gunstige wind", zegt Seneca.

Het is niet nodig doelen, doelstellingen of projecten te hebben die je hele leven moeten veranderen. Onze doelstellingen kunnen vaak worden bepaald op een veel kleinere schaal (een dag, een week, een maand). Je zult enkel kansen grijpen als je niet alleen een doel hebt, maar ook de essentiële wil en het plezier om het te bereiken.

Stel jezelf de volgende vragen :

• Wat wil ik vandaag bereiken, dat me dichter bij mijn doel brengt ?
• Wat hangt enkel van mij af ?
• Hoeveel persoonlijke energie wil ik erin investeren ?

3.2 "Geluk helpt mensen die durven”

Ontwikkel je nieuwsgierigheid, naar jezelf én naar anderen. Stel je gewoonten, je oordelen en je zekerheden in vraag om niet vast te blijven zitten in een bepaalde routine. Het geluk houdt niet van routine: het dient zich aan wanneer je op bepaalde momenten uit de geijkte kaders durft te stappen, wanneer je het risico neemt je manier van denken of handelen te veranderen.

Stel jezelf de volgende vragen :

• Wat kan ik doen dat ik nog niet heb geprobeerd ?
• Kan ik de situatie niet op een andere manier bekijken ?
• Wat kan ik leren van mijn collega, die niet functioneert zoals ik ?

3.3 "Geluk helpt mensen die zich herpakken"  

Onze fouten zijn een geluk. Pech bestaat en dat ondervinden we allemaal. Maar laten we nooit vergeten dat een fout, tegenslag of conflict enkel nutteloos is als we er niets mee doen. Beslissen we om er wél mee aan de slag te gaan, dan kunnen het geweldige kansen worden om bij te leren en creatief te zijn.

Gun jezelf dus het recht om af en toe eens stil te staan, bewust te ademen, de aanwezige emotie te accepteren en, wanneer het nodig is, te bepalen wat de beste acties zijn, die jou in het verleden hebben geholpen. Waarschijnlijk zullen beproefde strategieën je de kans geven om nieuwe perspectieven te openen.

En stel jezelf de vraag :

• Hoe kan ik deze situatie gebruiken om meer vooruitgang te boeken ?

3.4 "Geluk helpt mensen die de ontmoeting aangaan”

De uiteenlopende ervaringen van de mensen in ons netwerk kunnen echte kansen blijken die we moeten grijpen. Ons geluk ligt soms in een ontmoeting, een opgevangen woord, een expliciet of impliciet verzoek.

Geluk drukt zich ook uit in de relaties die we creëren.

Stel jezelf de volgende vragen :

• Aan wie zou ik graag raad vragen ? Spreek af met die persoon !
• Zou die persoon me niet in contact kunnen brengen met een ander persoon ? Vraag het hem !
• Kies 3 (echte of ingebeelde) vertrouwenspersonen en beeld je in dat ze een antwoord geven op een vraag waarmee je zit. Wat zou je schrijven ?

4.  Conclusie

Geluk kan je oefenen en trainen, je moet eraan werken. Wanneer geluk wordt ervaren als een competentie, dan wordt het beschikbaar voor mensen die bereid zijn naar zichzelf te kijken, hun eigen zekerheden en oordelen in vraag te stellen en uit hun comfortzone te komen. In het dagelijkse leven helpt het geluk de mensen die zich openstellen voor het onverwachte, die ontvangen feedback zien als een kans om vooruitgang te boeken, die bereid zijn te luisteren naar hun eigen behoeften en naar vragen van anderen, en die deze beschouwen als uitnodigingen om vooruitgang te boeken.

Geluk vraagt ook om lef, hard werk en doorzettingsvermogen om elke gebeurtenis om te vormen tot een kans op succes.

Gaëtan Vandamme

Artikel verscheen reeds in de Franstalige editie van Psychologies Magazine, oktober 2016.

[1] Ph. Gabilliet, « L’éloge de la chance », Ed.Saint-Simon,2012

Actuascan, oktober 2016, nr.9