Feedback : een oefening in emotionele, relationele en… lichamelijke intelligentie

Organisaties hebben al lang begrepen dat het van het grootste belang is te communiceren op een assertieve, openhartige manier en met een open geest, waarbij we duidelijk en respectvol zeggen wat we denken, voelen en nodig hebben. Zo vermijden we frustratie, onuitgesproken zaken, scenario’s die zich in ons hoofd afspelen en menselijke relaties verzieken, kortom : stress. De kunst van het feedback geven vormt een centraal gegeven van de bedrijfscultuur 2.0 : een oefening in geven en ontvangen, waarbij inzicht in hart en lichaam van onschatbare waarde is.

Feedback: een hulpmiddel voor persoonlijke groei en welzijn

Voor velen onder ons is het werk veel meer dan een bron van inkomen. Het is een plaats voor professionele, maar ook persoonlijke ontwikkeling. Je leert er jezelf (opnieuw) kennen, verlegt je grenzen, werkt aan jezelf, enz., onder meer door je handelingen en de feedback die erop volgt.

Feedback, dat is de terugkoppeling na een proef : een soort van balans of mening, gebaseerd op een gebeurtenis.
Wanneer de – positieve of negatieve – feedback van anderen op onze acties op een gepaste en constructieve manier wordt gegeven, geeft die ons de mogelijkheid ons gedrag aan te passen. Dat helpt ons om onze persoonlijke doelen zo goed mogelijk te bereiken en te voldoen aan onze behoeften op het werk, wat die behoeften ook mogen zijn : erkenning, een goede sfeer, ontwikkeling,  veiligheid, kwaliteit, betrokkenheid, respect, vertrouwen, enz.

Moderne organisaties hebben dat goed begrepen en leggen de nadruk op deze praktijk, die onmisbaar is voor het ontwikkelen van vaardigheden, maar ook voor het creëren van een harmonieuze werkomgeving.

Het instrument van een open en authentieke bedrijfscultuur

We weten dat een authentieke feedback, die eerlijk en vriendelijk wordt gegeven, een bron is van welzijn op het werk. Om de ander te kunnen zeggen welk effect zijn gedrag op ons heeft, zijn specifieke competenties nodig wat zelfbewustzijn en zelfbeheersing betreft. Het is niet voor iedereen vanzelfsprekend om de collega’s aan te spreken als wezens met een gevoelsleven met verwachtingen en angsten, als personen met eenzelfde intrinsieke waarde, ondanks de verschillende hiërarchische rollen.

Duidelijk maken wat je bij de ander graag zou zien veranderen, zonder dat die dat aanvoelt als een verwijt, een afwijzing of negatieve kritiek, kan moeilijk lijken. En iemand feliciteren of een eerlijk en relevant compliment geven vanuit het hart, is voor sommigen evenmin gemakkelijk. Anderzijds kan het ontvangen van – positieve of negatieve – feedback van de mensen rondom ons al even moeilijk blijken.

Feedback geven en krijgen is een kunst… en we zijn allemaal kunstenaars in spe !

We voelen ons ‘op ons gemak’ bij mensen die functioneren zoals wij. Paradoxaal genoeg zijn het echter net de mensen die anders functioneren, die ons het meest laten evolueren en dus zorgen voor onze persoonlijke groei. Door te delen wat er zich in ons hoofd en hart afspeelt, kunnen we zoveel over onszelf leren via de anderen. En omgekeerd !

Maar wanneer kunnen we de tijd nemen om te overleggen en aan ‘metacommunicatie’ te doen om van die verschillen te leren, te midden van die voortdurende rush, waarin mantra’s als ‘geen tijd’, ‘haast’, ‘deadline’ en ‘achterstand’ oorverdovend zijn ? Wanneer houden we even HALT en stoppen we met voortdurend te praten over de dringende operationele zaken? Wanneer zorgen we voor een moment van ademruimte en een stand van zaken, om te praten over wat zich in ons afspeelt wanneer we worden geconfronteerd met terugkerende en energievretende problemen zodat we, in overleg, kunnen voorkomen wat kan worden vermeden en kunnen anticiperen ?

Organisaties die de nadruk leggen op welzijn, doen tegenwoordig een beroep op professionele trainers-coaches voor het invoeren van modellen met systematische en gerichte feedbackmomenten, zodat open communicatie integraal deel gaat uitmaken van de bedrijfscultuur.

Feedback die een leven heeft gered !

Ian is verantwoordelijk voor een team van ongeveer 300 mensen. Enkele weken geleden vertelde hij tijdens een sessie teamcoaching over een erg persoonlijke ervaring. Hij zei dat het krijgen – en aanvaarden – van feedback hem 3 jaar geleden het leven heeft gered !

Ian was iemand die zijn werk perfect wilde doen en steeds iedereen tevreden wilde stellen, en hij was de uitputting nabij. Ondanks slaap- en spijsverteringsstoornissen, constant piekeren en een groeiende prikkelbaarheid was hij zich niet bewust van zijn toestand. Hij had al een scheiding achter de rug en vormde met zijn 3 kinderen en zijn nieuwe echtgenote (die ook 3 kinderen had) een nieuw samengesteld gezin (van 8 personen dus), met een papa die grote verantwoordelijkheden had en veel op reis was voor het werk. Zijn kinderen zagen hoe hij geleidelijk aan herviel in de oude gewoonten, waardoor hij het belang van de familiale en sociale aspecten van zijn leven, nochtans essentieel voor een goed evenwicht, uit het oog verloor. Maar het proces was niet meer te stoppen en de situatie op het werk en thuis werd er hoe langer hoe slechter op …

Zijn secretaresse, die al lang voor hem werkte, had uiteindelijk de moed hem te zeggen dat hij echt wel te ver ging en dat dat een negatieve impact had op iedereen. Dat was een hele schok… en een echt geschenk, vertrouwde hij ons toe. Een kans om zich te herpakken, om na te denken over zijn gedrag en te zoeken naar oplossingen om met de druk om te gaan.

Zijn onmisbare secretaresse, die in haar vrije tijd sofrologe was (net als veel assistentes was ook zij een "multipotentialist"), raadde hem oefeningen voor bewuste ademhaling en hartcoherentie aan om beter om te gaan met de stress. Dat is een heel eenvoudige, maar erg doeltreffende methode, die bekend is geworden door David Servan Schreiber en het Heart Math Institute. David O'Hare, een andere bekende naam op dit gebied, stelt 365-ademhaling voor: 3 keer per dag 6 keer in- en uitademen per minuut en dat 5 minuten lang. Er bestaan zelfs mobiele apps om jezelf daarin te trainen. Ian legde ons uit dat de veranderingen voelbaar waren vanaf de 4e dag: beter slapen, minder eten, meer ontspanning, enz. En hij is niet de enige bij wie zich duidelijke resultaten voordoen na amper enkele dagen met 15 minuten bewuste ademhaling !

Het lichaam als hulpmiddel voor feedback

Ian heeft dus in de vorm van lichaamsoefeningen een manier gevonden om de druk die hij ervaart te beheersen en de nadelige effecten ervan te vermijden, dankzij de waarschuwing van zijn collega.

Maar ons lichaam is niet enkel een hulpmiddel om ons welzijn te verbeteren : het geeft ons ook op een prachtige manier feedback. Ons lichaam, die grote bondgenoot waarin onze ziel, emoties en passies huizen, staat altijd tot onze dienst door middel van een systeem van permanente feedback. Via het zenuwstelsel brengen de hersenen onze organen op de hoogte en onze organen brengen onze hersenen op de hoogte van onze emotionele en fysieke toestand. Zijn we verkeerd bezig, dan merken we dat aan verschillende lichaamssignalen : hoofdpijn, rugpijn, maagpijn, enz.

Ons lichaam is het voertuig van onze intuïtie. Denk maar aan de knoop in je maag : dat angstige voorgevoel zonder dat je weet waarom. Of aan de kleine tintelingen in je rug, die je laten weten dat je op de goede weg bent. Kinesiologen weten dat ook goed : ze gebruiken de spiertest (de antwoorden van het lichaam) om te begrijpen waar de moeilijkheden van hun patiënten zitten en hoe de situatie kan worden verbeterd.

Ja : ons lichaam praat tegen ons… maar wie het wil horen, die moet luisteren!

Eén van de belangrijkste sleutels om te luisteren naar de informatie van het lichaam is de ademhaling. De ademhaling vormt de brug tussen het lichaam, de ziel en de geest en is het bewijs bij uitstek van de enorme innerlijke wijsheid waarmee we geboren zijn. Terwijl we met onze verschillende activiteiten bezig zijn, vergeten we om bewust het activerende vermogen van de inademing en het ontspannende vermogen van de uitademing te gebruiken, op een coherente en evenwichtige manier, zodat hart en hoofd goed op elkaar zijn afgestemd. Een bewuste ademhaling beoefenen is de beste manier om te leren luisteren naar onszelf en naar de feedback die we van ons lichaam krijgen.

Goed nieuws

Steeds meer organisaties ontwikkelen een feedbackcultuur die het welzijn op het werk bevordert. En als we niet het geluk hebben deel uit te maken van zo’n werkomgeving, dan is het goede nieuws dat we ervoor kunnen kiezen om zelf ons welzijn te ontwikkelen door middel van een cultuur van persoonlijke feedback. Door onze gevoelens en verwachtingen te delen met onze gelijken en hen uit te nodigen hetzelfde te doen. En door onszelf vervolgens die feedbackcultuur eigen te maken, louter door de kracht van de ademhaling. We kennen al de onmiddellijke voordelen van diep inademen, ongehinderd geeuwen of eens goed zuchten. Beeld je eens in hoe we kunnen bijdragen tot ons fysiek, emotioneel en mentaal evenwicht door al die natuurlijke reflexen op een bewuste manier te gebruiken. En beeld je eens in wat voor invloed je zal hebben op je collega’s, familieleden en vrienden : zij vinden aan hun zij een coherente en rustige partner, die naar zijn hart luistert en een helder hoofd heeft !

Heb je zin om de kracht van je ademhaling te ontdekken, dan vind je hier meer informatie om een avond bewuste ademhaling te volgen: http://baogroup-be.com/breathing-circles/
Of kom naar de Global Inspiration Conference, gewijd aan ademhalingstechnieken, die deze zomer in Oostenrijk plaatsvindt: http://www.ibfnetwork.com/gic/2017/workshops/.

Fabienne Doyen,
Breathworker en senior coach van BAO Group
Daniëlle De Wilde,
Senior coach van BAO Group, directeur van het BAO
 

Verschenen in de Franstalige editie van Psychologies Magazine